środa, 16 października 2019

Internet a Sprawa Polska

Fakt przynależności Polski do bloku państw socjalistycznych przyczynił się do dużego opóźnienia w dziedzinie rozwiązań informatycznych. Do 1989 roku wszystkie państwa należące do tego bloku objęte były programem COCOM, zakładaj ącym znaczące restrykcje technologiczne, a co za czym idzie także ograniczenia w rozwoju Internetu.

Dopiero po 1989 roku Polska podjęła starania o przyłączenie do międzynarodowej sieci. W 1990 roku zniósł większość restrykcji, a Polska uzyskała członkowstwo w EARN - Europejskiej Akademickiej i Badawczej Sieci Komputerowej. Powstały wówczas regionalne węzły sieci EARN w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie.

Rok 1991 charakteryzuje się dużą dynamiką rozwoju czego dowodem są następujące wydarzenia:
  • powstaje Zespół Koordynacyjny Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej powołany przez rektora Uniwersytetu Warszawskiego,
  • zostaje stworzona szkieletowa sieć IP, która zostaje podłączona poprzez Kopenhagę do sieci europejskiej, a następnie do sieci w USA,
  • sieci akademickie i naukowe zaczynaj ą funkcjonować pod nazwą Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa NASK.

Data 17 sierpnia 1991 roku jest historyczną dla polskiego Internetu. Wtedy to właśnie po raz pierwszy przy pomocy połączenia TCP/IP udało się wysłać pierwszą wiadomość elektroniczną. Jej nadawcą był Rafał Pietrak, fizyk, jeden z twórców polskiego Internetu. Odbiorcą był natomiast Duńczyk, Jan Sorensen, szef Ośrodka Komputerowego Uniwersytetu Kopenhaskiego.

W 1992 roku powstaje łącze satelitarne z Warszawy do Sztokholmu oraz łącze naziemne do Wiednia.

W 1993 roku zostaje uruchomiony pierwszy polski serwer IRC w Uczelnianym Centrum Informatycznym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (irc.uci.agh.edu.pl) oraz pierwszy serwer WWW.

W rok później pojawiają się pierwsze polskie grupy dyskusyjne.

Do 1994 roku polski Internet był prawie wyłącznie siecią akademicką. Jedynym operatorem Internetu w Polsce była instytucja o nazwie NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa), działająca początkowo w ramach Uniwersytetu Warszawskiego, a od grudnia 1993 do dziś jako samodzielna Jednostka Badawczo-Rozwojowa podległa Komitetowi Badań Naukowych.

Dopiero w latach 1994-1995 nastąpiło otwarcie Internetu dla szerszego grona uczestników, a nie tylko dla środowiska akademickiego. Stało się to za sprawą Stanisława Tymińskiego, który to w czerwcu 1993 roku uruchomił w Warszawie Maloka BBS, dzięki któremu dostęp do ogólnoświatowej pajęczyny WWW stał się po raz pierwszy możliwy dla osób prywatnych - kosztował on wówczas 480 tys. złotych miesięcznie za konto. Maloka BBS był pierwszym w Polsce systemem komputerowym, który między innymi dawała możliwość udziału forach dyskusyjne, telekonferencjach, pogawędkach internetowych, udziału w grach on-line itd., a nawet wysyłaniu faxów. [1]

Jednakże w tym okresie użytkowników Internetu, poza środowiskami akademickimi nadal było niewielu. Po stronie komercyjnej sytuacja wyglądała podobnie. Firmami, które posiadały swoje strony internetowe były tylko, te które same zajmowały się technologiami sieciowymi (np. warszawska firma ATM, czy też krakowski Solidex). Internetu używano wyłącznie do wymiany e-maili i uczestnictwa w listach dyskusyjnych. Brakowało serwisów informacyjnych, poza nielicznymi wyjątkami takimi jak fizycy z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy od 1993 roku tworzyli tzw. stronę „macierzystą Polski” na pierwszym polskim serwerze WWW.

Tak niski poziom wykorzystania nowego medium był przyczyną braku wiedzy na ten temat. Miało to odzwierciedlenie w braku zainteresowania tematyką Internetu w istniej ących już wówczas w Polsce czasopismach internetowych. Dopiero po raz pierwszy sprawa nabrała obrotu dzięki dodatkowi komputerowemu „Gazety Wyborczej” - „Komputery i Biuro”, którego redaktorem był nieżyjący już Andrzej Gróbiel. Na łamach tej publikacji prezentowano teksty o szeroko pojętym wykorzystaniu Internetu. Warto również nadmienić, że „Komputery i Biuro” było pierwszym polskim papierowym czasopismem, które posiadało swoją wersj ę elektroniczną umieszczą w ogólnoświatowych zasobach WWW.

We wrześniu 1995 roku w Warszawie miała miejsce pierwsza polska konferencja „Internet w Polsce”, za sprawą której możliwe były zaprezentowanie Internetu i jego możliwości dla opinii publicznej i co ważniejsze dla środowiska komercyjnego. Na polskim rynku istniało już wówczas dziesięciu dostawców Internetu, z czego większość Warszawie.

W czerwcu 1996 roku Telekomunikacja Polska S.A. zaoferowała polskim internatom możliwość dostępu do Internetu za pośrednictwem numeru 0-202122. Równolegle zaczęła świadczyć również dostęp dzięki stałemu łączu. Działania te w ogromnej mierze przyczyniły się otwarcia Internetu na świat zewnętrzny. Zaczęła lawinowo rosnąć ilość użytkowników sieci, którą to dodatkowo zwiększyło uruchomienie w grudniu 1996 przez firmę Polbox pierwszego serwera darmowych kont pocztowych, a następnie WWW.

Od tego czasu rozpoczyna się złota era polskiego Internetu, do którego zaczęło się podłączać coraz więcej firm i powstawać i powstawać serwisów informacyjnych.

Internet - trochę liczb


Internet trwale już wpisał się w pojęcie społeczeństwa informacyjnego, co więcej jest jednym z podstawowych narzędzi kształtowania go. Daje on bowiem niespotykane dotąd możliwości obiegu informacji, która wprowadzona w jednym momencie może natychmiast być odebrana w każdym dowolnym zakątku świata, stanowi również ogromną bazę wiedzy.

Chociaż jest jednym z najmłodszych mediów elektronicznych, to jego rozwój odbywa się oszałamiająco szybkim tempie. Potwierdzeniem tej tezy są wciąż rosnące wskaźniki osób korzystających z Internetu. Według danych przedstawionych w raporcie The World Factbook przygotowanym przez Central Intelligence Agency w lipcu 2006 roku liczba użytkowników Internetu na świecie wynosiła 1,2 miliarda.[2] Przeważająca ilość internautów znajduje się w Stanach Zjednoczonych - około 203 milionów osób. Z kolei w Unii Europejskiej ilość osób korzystających z Internetu wynosi około 231 milionów. Dla porównania niespełna pięć lat wstecz, w 2001 roku internatów na świecie było około 513 milionów, czyli połowę mniej niż dzisiaj. [3]

W Polsce liczba internatów wynosi 10,6 miliona osób, niemniej jednak liczba ta systematycznie rośnie. Według raportu głównego z badania w 2005 roku Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania z Internetu w Polsce, dostęp do Internetu deklaruje prawie 26 proc. gospodarstw domowych. Jest to nieco ponad 57 proc. gospodarstw wyposażonych w komputer. Coraz częściej posiadanie komputera oznacza równocześnie posiadanie dostępu do Internetu. W porównaniu z rokiem 2003, kiedy niewiele ponad 50 proc. gospodarstw posiadających komputery miało dostęp do Internetu, sytuacja zmieniła się jednak bardzo nieznacznie.

Z kolei pozostała cześć gospodarstw domowych, które nie posiadaj ą dostępu do Internetu, podaj ą jako powód przyczyny finansowe. Innymi negatywnymi czynnikami wpływającymi na wykorzystanie tego nowego medium przez gospodarstwa domowe są brak odpowiedniego sprzętu, wystarczające możliwości skorzystania z Internetu gdzie indziej oraz zagrożenia jakie może nieść ze sobą, np. może demoralizować dzieci, czy zabierać czas.

Z Internetu korzystają przede wszystkim osoby młodsze, lepiej wykształcone, osoby uczące się, mieszkające w większych miejscowościach i pracujące. Znacznie mają również dochody w gospodarstwie domowym - im wyższe tym większa szansa, że mieszkające w nich osoby korzystają z sieci. Rzadziej korzystają kobiety, rolnicy, bezrobotni i emeryci.

Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione czynniki determinujące dostęp do ogólnoświatowej pajęczyny WWW, możemy wysnuć dwa istotne wnioski. „Po pierwsze wyniki te pokazują, że stopień wykorzystania komputerów i Internetu w Polsce mógłby być znacznie większy. Po drugie, okazuje się, że w wielu przypadkach problemem i przyczyną nie korzystania z komputerów i Internetu nie jest wcale brak dostępu i możliwości skorzystania z tych technologii. Jest to kolejny argument potwierdzający tezę o tym, że to nie względy finansowe są głównym czynnikiem powoduj ącym niewielkie wykorzystanie komputerów i Internetu w Polsce. Znacznie ważniejsze są kwestie związane z brakiem odpowiedniej motywacji lub potrzeby korzystania, a także z brakiem odpowiednich umiejętności.”[4]

---

[1] „Internet w Polsce - historia, stan obecny i perspektywy rozwoju”, Konferencja "Obywatele Internetu", Trzebinia 29 czerwca 1999, (hwsp.krakow.pl/papers/trzebinia.html)

[2] The World Factbook, (cia.gov/cia/publications/factbook/index.html)

[3] Badanie Internetu "History of Internet and WWW: The Roads and Crossroads of Internet History", Gregory R. Gromov, (netvalley.com/intvalstat.html)

[4]   Raport główny z badania w 2005 roku Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania z Internetu w Polsce, (diagnoza.com/files/diagnoza2005/diagnoza2005-pdf.html)