Jednostki samorządu terytorialnego

Jednostkami samorządu terytorialnego są: gmina, powiat, województwo.

            Zgodnie z art. 1 u.s.g., pod pojęciem gminy należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Użyte przez ustawodawcę pojęcie „wspólnoty”, na oznaczenie wszystkich mieszkańców terytorium wyodrębnionego prawnie jako gmina, ma walor kwalifikujący, czego nie można brać dosłownie. Mieszkańcy gminy nie stanowią bowiem wspólnoty w etymologicznym znaczeniu tego słowa. Nie posiadają również wyłącznie wspólnych interesów z gminą jako osobnym podmiotem prawnym. Niemniej elementami kwalifikującymi ich do wspólnoty jest przynależność do niej z mocy samego prawa oraz okoliczności, że przynależność ta nie zależy ani od organów samorządowych, ani też od woli mieszkańców.

            Gmina jest zatem prawnie zorganizowanym terytorialnie związkiem mieszkańców, określonym w ustawie jako wspólnota samorządowa i wyodrębnionym od państwa poprzez nadanie osobowości prawnej.

            Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych (art. 163 konstytucji). Wspólnota samorządowa wykonując zadania publiczne uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przyznaną mu część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zakres tych zadań zależy zawsze od władz centralnych, ponieważ jest określony w drodze ustawy.