Przywrócenie samorządu terytorialnego w Polsce miało miejsce w 1990 roku i wymagało zmiany Konstytucji i uchwalenia ustaw regulujących status tegoż samorządu. Dnia 08.03.1990 roku uchwalono niezbędne akty prawne: ustawę o samorządzie terytorialnym (u.s.t.) i ordynację wyborczą do rad gmin. Tak zwana „Mała Konstytucja” z 17 października 1992 roku o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą RP oraz o samorządzie terytorialnym wprowadziła osobny rozdział -5-„Samorząd terytorialny”.
Decentralizacja władzy na szczeblu lokalnym nadawała szczególny status samorządom.27 Reforma samorządowa w 1990 roku objęła najniższy szczebel podziału administracyjnego państwa – gminy. Stały się one podstawową, jak i dotychczas, jedyną jednostką samorządu terytorialnego. Urzeczywistnieniem demokracji lokalnej były wybory do samorządów 27 maja 1990 roku. W oparciu o uchwalone ustawy wyodrębnione z administracji publicznej samorządy zaczęły kształtować swój ustrój. Podstawę stanowiły przepisy konstytucji i ustaw, głównie ustawy o samorządzie terytorialnym. Zgodnie z ich treścią samorząd zyskał osobowość prawną na szczeblu gminy i stanowi podstawową formę organizacji lokalnego życia publicznego:
„Samorząd – to z mocy prawa powstały związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji państwowej, wyposażony w materialne środki umożliwiające wykonanie nałożonych nań zadań.”28
Ustrój samorządu terytorialnego wskazuje sposób organizacji społeczności lokalnych, strukturę organów, ich kompetencje, zasady działania i wzajemne zależności. Nadzór nad samorządem sprawuje Prezes Rady Ministrów, zarządzając wybory do rad gmin w jednym dniu w całym kraju na czteroletnią kadencję.
Ustawa o samorządzie dopuszcza też różne formy zrzeszenia się i współpracy gmin (związki międzygminne, porozumienia komunalne, stowarzyszenia), ale nie daje im uprawnień stanowiących i wykonawczo-zarządzających wykraczających poza kompetencje samorządu na szczeblu gminy.
Podstawowym celem samorządu gminnego jest organizacja lokalnego życia publicznego na polu gospodarczym. Za cel cząstkowy można uznać zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.
Własną działalność gospodarczą samorządu terytorialnego określa przede wszystkim zadanie własne o charakterze użyteczności publicznej administracji samorządowej.29 Zatem chodzi o działalność nie komercyjną, której celem jest bezpośrednie zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, czyli nie zorientowaną w pełni na zarobek. Dlatego też działalność taka musi być prowadzona i ewentualnie dotowana, nawet w przypadku gdyby okazała się ekonomicznie nieopłacalna.
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej poprzez administrację samorządową zamyka się właśnie w czterech kategoriach spraw związanych z:
1) infrastrukturą techniczną (drogi, wodociągi, komunikacja publiczna);
2) infrastrukturą społeczną (szkoły, ochrona zdrowia, opieka społeczna);
3) porządkiem i bezpieczeństwem publicznym (bezpieczeństwo sanitarne);
4) ładem przestrzennym i ekologicznym (ochrona środowiska).30
Chociaż własna działalność gospodarcza samorządu terytorialnego może być prowadzona w takich granicach, w jakich służy zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, to jednak wykroczenie poza charakter użyteczności publicznej jest nadal kontrowersyjne.
Przeciwko komercyjnej działalności administracji samorządowej (czyli w pełni nastawioną na osiąganie zarobku, wkraczającą poza zadanie o charakterze użyteczności publicznej)31 przemawia bowiem: nieefektywność ekonomiczna, łatwość porzucenia realizacji zadań własnych, zbyt duże ryzyko poniesienia strat obciążających materialną bazę, zagrożenie wolnej konkurencji na rynku lokalnym.32 Należy zaś szukać uzasadnienia dla komercyjnej działalności administracji samorządowej, gdy dotyczy ona działalności: 1) społecznie niezbędnej, w podjęciu której nie są zainteresowane (głównie ze względu na brak możliwości osiągnięcia zysków) podmioty gospodarki rynkowej; 2) pozwalającej na rozwiązywanie poważnych problemów społecznych miejscowej ludności (np. stworzenie miejsc pracy); 3) mającej na celu zachowanie lokalnych tradycji i opartej na miejscowych surowcach, technologii, wartościach środowiska naturalnego itp. (np. przemysł ludowy, uzdrowiska, ośrodki turystyki i sportu, miejsca kultu religijnego).33 Najczęściej odrzuca się rozwiązania skrajne, które w pełni dopuszczają komercyjną działalność administracji samorządowej, bądź całkowicie zakazują jej podejmowania.
---
27 Art. 70 pkt. 1 Małej Konstytucji.
28 A. Borodo, Samorząd terytorialny: system prawnofinansowy, - Wyd.2., PWN, Warszawa 2000, s. 164.
29 Art. 9 ust. 2 u.s.t.
30 B.Kudrycka, M. Dębicki, Etyczne admininistrowanie. Wyzwanie dla samorządu terytorialnego, MUNICIPIUM, Warszawa 2000, s. 43.
31 A. Pawłowska, Administracja publiczna. Zagadnienia wstępne, Norbertinum, Lublin 1999k, s. 86.
32 Tamże, s. 8.7
33 C. Kosikowski: Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 1994, s. 227.
środa, 27 lutego 2013
piątek, 22 lutego 2013
Uchwalone poprawki do zadań budżetowych w trakcie ich realizacji
Uchwała budżetowa samorządu gminnego określa:46
1) prognozowane dochody samorządu gminnego według ważniejszych źródeł i działów klasyfikacji;
2) wydatki budżetu samorządu gminnego w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków, z wyodrębnieniem:
a) wydatków bieżących, w tym w szczególności: wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń, dotacji, wydatków na obsługę długu, zaciągniętych pożyczek;
b) wydatków majątkowych;
3) źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki budżetowej;
4) wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi (z wyodrębnieniem poszczególnych programów);
5) plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych samorządu gminnego;
6) plany przychodów i wydatków funduszy celowych;
7) upoważnienia dla zarządu gminy do zaciągania długu oraz spłat innych zobowiązań;
8) zakres i kwoty dotacji przedmiotowych;
9) dochody i wydatki związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami;
10) dotacje.
Uchwała budżetowa samorządu gminnego zawiera również:
1) upoważnienie zarządu gminnego do zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie następującego w ciągu roku budżetowego deficytu budżetu gminnego;
2) upoważnienie dla zarządu gminnego do dokonywania zmian w budżecie ( w zakresie dopuszczalnym przez ustawę sejmową).
W siedzibie Urzędu Gminy Sitkówka-Nowiny w roku budżetowym 2002 odbyło się m. in. pięć sesji Rady Gminy poświęconych zmianom w budżecie gminy.
Na jednej z pierwszych sesji Rady Gminy radni przyjęli zmiany w omawianym budżecie w pozycji:
a) wydatków budżetowych gminy, zwiększając je o kwotę 142.000 zł na zadania:
- zakup świadectw miejsca pochodzenia zwierząt (nowe uwarunkowania);
- na docieplenie bloku nr 13 w Nowinach;
- na rozbiórkę pieca kominowego przy budynku dawniejszego hotelu;
- docieplenie tegoż budynku;
- dofinansowanie utrzymania budynku socjalnego (po byłym Instytucie);
- na remont dachu na budynku socjalnym (mieszkalnym po byłym Techmacie);
- na wsparcie finansowe organizacji pozasamorządowych.
Źródłem pokrycia wyżej wymienionych wydatków jest zgodnie z podjętą uchwałą Rady Gminy nadwyżka budżetowa z lat poprzednich.
Podczas uroczystego, specjalnego posiedzenia Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego wójt i przewodniczący Rady Gminy odebrali z rąk wojewody oraz marszałka tytuł „Najekologicznej gminy województwa świętokrzyskiego” oraz gwarancję nagrody finansowej na kwotę 100.000 zł. Zgodnie z decyzją samorządu gminnego nagroda ta przekazana została na ostatnią inwestycję kanalizacyjną w gminie tj. sołectwie Kowala, gdzie zasili budżet środków finansowych przekazanych w tegorocznym budżecie dla tego sołectwa.
Rok budżetowy w roku kalendarzowym 2002, był dla wszystkich samorządów gminnych bardzo trudnym w realizacji zadań zleconych i subwencjonowanych. Ustawa sejmowa dotycząca subwencji oświatowej zakładała wypłatę dodatków dla nauczycieli w 2002 roku do września tegoż roku. Mimo tych założeń, urzędy gminne nie otrzymały na ten cel do końca 2002 roku żadnych subwencji – centralnie kierowanych środków finansowych.
Rada Gminy Sitkówka-Nowiny na specjalnej sesji podjęła uchwałę, aby na ten cel przeznaczyć środki z rezerwy budżetowej (każda gmina może przeznaczyć 1% ogółu budżetu na tzw. rezerwę, która przeznaczona jest na realizację nie przewidzianych wydatków w uchwale budżetowej).
Rada Gminy na następnych sesjach podjęła uchwały o przesunięciu poszczególnych pozycji po stronie wydatków budżetowych. Zgodnie z wykazem wydatków na finansowanie zadań inwestycyjnych w 2002 roku, w dziale 70, rozdział 7262 przyjęto zwiększenie dotacji na remonty i budowę nowych linii energetycznych o kwotę 28.500 zł. Środki na ten cel będą pochodzić z nadwyżki budżetowej 2001 roku.
W dziale 70, rozdział 7395 na kanalizację sołectwa Szewce-Zawada zostały zwiększone wydatki o kwotę 200.000 zł.
W rozdziale 2143, działu 70 Rada Gminy swoją uchwałą zwiększyła wydatki na zadania kanalizacyjne w miejscowościach: Sitkówka, Zgórsko-Zagrody, Kowala oraz Bolechowice o kwotę 798.720 zł. Na ten cel gmina zaciągnęła pożyczkę.
Ponadto Rada Gminy postanowiła stosowną uchwałą zwiększyć wyżej wymienione inwestycje kanalizacyjne o kwotę 500.000 zł. Źródłem finansowania tej pozycji są środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.
Na sesji Rady Gminy dnia 30 listopada 2002 roku podjęto uchwałę dotyczącą zamian w budżecie – przeniesienie wydatków między działami, zmniejszając wydatki budżetowe w 2002 roku o kwotę 120.000 zł (wydatki na finansowanie inwestycji jednostek budżetowych i zakładów budżetowych). Kwotę tą przeznaczono na dotację dla jednostek gospodarki pozabudżetowej i funduszy celowych tj.:
a) koszty utrzymania „Krytej Pływalni” – 100.000 zł;
b) koszty utrzymania Sekcji Piłki Nożnej „G.Z.K.S. – Nowiny”.47
---
46 Artykuł 124 ustawy o finansach publicznych.
47 Wszystkie dane zostały opublikowane w Gazecie Samorządowej „Głos Nowin” w numerach 7-14, oraz egzemplarzu bezpłatnym z lutego 2003 roku (kwartalnik).
1) prognozowane dochody samorządu gminnego według ważniejszych źródeł i działów klasyfikacji;
2) wydatki budżetu samorządu gminnego w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków, z wyodrębnieniem:
a) wydatków bieżących, w tym w szczególności: wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń, dotacji, wydatków na obsługę długu, zaciągniętych pożyczek;
b) wydatków majątkowych;
3) źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki budżetowej;
4) wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi (z wyodrębnieniem poszczególnych programów);
5) plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych samorządu gminnego;
6) plany przychodów i wydatków funduszy celowych;
7) upoważnienia dla zarządu gminy do zaciągania długu oraz spłat innych zobowiązań;
8) zakres i kwoty dotacji przedmiotowych;
9) dochody i wydatki związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami;
10) dotacje.
Uchwała budżetowa samorządu gminnego zawiera również:
1) upoważnienie zarządu gminnego do zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie następującego w ciągu roku budżetowego deficytu budżetu gminnego;
2) upoważnienie dla zarządu gminnego do dokonywania zmian w budżecie ( w zakresie dopuszczalnym przez ustawę sejmową).
W siedzibie Urzędu Gminy Sitkówka-Nowiny w roku budżetowym 2002 odbyło się m. in. pięć sesji Rady Gminy poświęconych zmianom w budżecie gminy.
Na jednej z pierwszych sesji Rady Gminy radni przyjęli zmiany w omawianym budżecie w pozycji:
a) wydatków budżetowych gminy, zwiększając je o kwotę 142.000 zł na zadania:
- zakup świadectw miejsca pochodzenia zwierząt (nowe uwarunkowania);
- na docieplenie bloku nr 13 w Nowinach;
- na rozbiórkę pieca kominowego przy budynku dawniejszego hotelu;
- docieplenie tegoż budynku;
- dofinansowanie utrzymania budynku socjalnego (po byłym Instytucie);
- na remont dachu na budynku socjalnym (mieszkalnym po byłym Techmacie);
- na wsparcie finansowe organizacji pozasamorządowych.
Źródłem pokrycia wyżej wymienionych wydatków jest zgodnie z podjętą uchwałą Rady Gminy nadwyżka budżetowa z lat poprzednich.
Podczas uroczystego, specjalnego posiedzenia Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego wójt i przewodniczący Rady Gminy odebrali z rąk wojewody oraz marszałka tytuł „Najekologicznej gminy województwa świętokrzyskiego” oraz gwarancję nagrody finansowej na kwotę 100.000 zł. Zgodnie z decyzją samorządu gminnego nagroda ta przekazana została na ostatnią inwestycję kanalizacyjną w gminie tj. sołectwie Kowala, gdzie zasili budżet środków finansowych przekazanych w tegorocznym budżecie dla tego sołectwa.
Rok budżetowy w roku kalendarzowym 2002, był dla wszystkich samorządów gminnych bardzo trudnym w realizacji zadań zleconych i subwencjonowanych. Ustawa sejmowa dotycząca subwencji oświatowej zakładała wypłatę dodatków dla nauczycieli w 2002 roku do września tegoż roku. Mimo tych założeń, urzędy gminne nie otrzymały na ten cel do końca 2002 roku żadnych subwencji – centralnie kierowanych środków finansowych.
Rada Gminy Sitkówka-Nowiny na specjalnej sesji podjęła uchwałę, aby na ten cel przeznaczyć środki z rezerwy budżetowej (każda gmina może przeznaczyć 1% ogółu budżetu na tzw. rezerwę, która przeznaczona jest na realizację nie przewidzianych wydatków w uchwale budżetowej).
Rada Gminy na następnych sesjach podjęła uchwały o przesunięciu poszczególnych pozycji po stronie wydatków budżetowych. Zgodnie z wykazem wydatków na finansowanie zadań inwestycyjnych w 2002 roku, w dziale 70, rozdział 7262 przyjęto zwiększenie dotacji na remonty i budowę nowych linii energetycznych o kwotę 28.500 zł. Środki na ten cel będą pochodzić z nadwyżki budżetowej 2001 roku.
W dziale 70, rozdział 7395 na kanalizację sołectwa Szewce-Zawada zostały zwiększone wydatki o kwotę 200.000 zł.
W rozdziale 2143, działu 70 Rada Gminy swoją uchwałą zwiększyła wydatki na zadania kanalizacyjne w miejscowościach: Sitkówka, Zgórsko-Zagrody, Kowala oraz Bolechowice o kwotę 798.720 zł. Na ten cel gmina zaciągnęła pożyczkę.
Ponadto Rada Gminy postanowiła stosowną uchwałą zwiększyć wyżej wymienione inwestycje kanalizacyjne o kwotę 500.000 zł. Źródłem finansowania tej pozycji są środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.
Na sesji Rady Gminy dnia 30 listopada 2002 roku podjęto uchwałę dotyczącą zamian w budżecie – przeniesienie wydatków między działami, zmniejszając wydatki budżetowe w 2002 roku o kwotę 120.000 zł (wydatki na finansowanie inwestycji jednostek budżetowych i zakładów budżetowych). Kwotę tą przeznaczono na dotację dla jednostek gospodarki pozabudżetowej i funduszy celowych tj.:
a) koszty utrzymania „Krytej Pływalni” – 100.000 zł;
b) koszty utrzymania Sekcji Piłki Nożnej „G.Z.K.S. – Nowiny”.47
---
46 Artykuł 124 ustawy o finansach publicznych.
47 Wszystkie dane zostały opublikowane w Gazecie Samorządowej „Głos Nowin” w numerach 7-14, oraz egzemplarzu bezpłatnym z lutego 2003 roku (kwartalnik).
Subskrybuj:
Posty (Atom)