Inwestycje i zadania komunalne

Zgodnie z tym co przedstawiono odnośnie inwestycji w rozdziale II tej pracy, inwestycje w 2002 roku w Gminie Sitkówka-Nowiny określano jako „Boom inwestycyjny”, bowiem lokalny samorząd przeznaczył w budżecie gminy aż 7.429.086 zł, co stawia gminę na pierwszym miejscu w województwie. Kwota ta jest większa od planowanej (6.697.327 zł). gdyż uzyskano wpływ ze zwrotu rozliczenia zadania inwestycyjnego „Modernizacja Ośrodka Zdrowia w Nowinach”, a dochodów z tego tytułu nie planowano.

Prestiżową inwestycją, której realizacja nastąpiła w 2002 roku było rozpoczęcie budowy gimnazjum samorządowego w Nowinach. Dużo środków finansowych pochłonęła budowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy. Kolejną dużą inwestycją na terenie gminy była budowa i modernizacja dróg lokalnych. Wykonano też zgodnie z planem bieżące remonty dróg. Duże środki finansowe przeznaczone zostały także na cele inwestycyjne na osiedlu mieszkaniowym w Nowinach, gdzie największą inwestycją była modernizacja sieci centralnego ogrzewania. Podobnie jak w latach poprzednich bieżąco były realizowane mniejsze inwestycje – zgodnie z postulatami społeczności lokalnej.

W 2002 roku w Gminie Sitkówka-Nowiny jak wyżej wymieniono, przeznaczono na rozpoczęte i nowe inwestycje środki finansowe w wysokości 7.429.086 zł, co stanowi 37% całości wykonania budżetu. Wydatki do finansowania inwestycji zostały przekazane na rachunki inwestycyjne, na następujące zadania:

1)	Wykup studni od cementowni	150.000
2)	Wykonanie wodociągu w miejscowości Kowala i Zgórsko	100.000
3)	Wykonanie chodnika i wjazdów w miejscowości Zagrody	120.000
4)	Wykonanie drogi w miejsc. Zgórsko w stronę P. Florkiewicz	400.000
5)	Wykonanie drogi w miejsc. Wola Murowana	800.000
6)	Prace projektowe dróg w Zgórsku i remonty dróg na terenie gminy	500.000
7)	Budowa linii elektrycznych w miejsc. Zgórsko, Kowala, Sitkówka, Os. Nowiny	1.300.000
8)	Budowa kanalizacji w miejsc. Szewce-Zawada (w tym pożyczka – 530.000)	1.100.000
9)	Budowa kanalizacji w miejsc. Bolechowice (w tym pożyczka – 400.000)	800.000
10)	Wykonanie prac projektowych i wykonawstwo sieci kanalizacyjnej w miejsc. Zgórsko	50.000
11)	Wykonanie projektu sieci kanalizacyjnej w miejsc. Sitkówka	4.000
12)	Budowa dwóch garaży dla OSP Szewce	165.000
13)	Zakup samochodu pożarniczego dla ODP – Szewce	135.000
14)	Wykonanie ocieplenia bloku nr 10 w Nowinach	80.000
15)	Nadzór inwestorski przy remoncie budynku (hotelowca) przy ul. Parkowej 3	20.000
16)	Prace projektowe sieci c.o. w Osiedlu	50.000
17)	Wykonanie sieci c.o. w Osiedlu	468.400
18)	Ocieplenie ścian bloku nr 13 w Os. Nowiny	20.000
19)	Rozbiórka pieca kominowego w Os. Nowiny przy ul. Parkowej 3 (37.955) i dokończenie ocieplenia bloku Nr 10 (3.640)	41.595
20)	Wykupienie działek pod garaże od „Budopol-Delta”	38.659
21)	Dotacje na szkolnictwo, w tym gimnazjum 1.800.000	1.825.575
22)	Zakup samochodu dla potrzeb Urzędu Gminy	170.000
23)	Na prace projektowe remontu budynku Urzędu Gminy i garaży oraz wykonawstwo garaży	229.357
24)	Dotacje na zakup aparatury do pracowni analitycznej w Samorządowym Ośrodku Zdrowia	31.500
	OGÓŁEM ŚRODKI (DOTACJE) NA DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNĄ	7.429.086

„Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych komunalnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.[1]

Gmina w związku z posiadaniem mienia komunalnego, posiada również coroczne zadania komunalne.
Gmina Sitkówka-Nowiny w 2002 roku w oparciu o planowany budżet przeznaczyła na zadania komunalne środki finansowe w wysokości 4.580.460 zł; (dział gospodarki mieszkaniowej i niematerialnych usług komunalnych – 1.936.180 zł).

Zestawienie planowanych wydatków za 2002 rok według załącznika nr 12 do sprawozdania z wykonania budżetu za 2002 rok przedstawia się następująco:

1)	Zakłady gospodarki komunalnej	250.000
2)	Oświetlenie ulic	440.280
3)	Pozostała działalność	1.954.000
4)	Zakłady gospodarki mieszkaniowej	679.995
5)	Ochotnicze straże pożarne	476.800
6)	Opracowanie geodezyjne i kartograficzne	380.200
7)	Gospodarka gruntami i nieruchomościami	296.185
8)	Pozostała działalność	103.000

Na działy stanowią niżej wymienione pozycje:

1)     dopłaty do biletów MZK i PKS;

2)     oświetlenie uliczne;

3)     budowa linii elektrycznych;

4)     budowa kanalizacji w miejsc. Szewce-Zawada;

5)     budowa kanalizacji w miejsc. Bolechowice;

6)     projektowanie i wykonanie sieci kanalizacyjnych w miejsc. Kowala i Zgórsko;

7)     projekt sieci kanalizacyjnej w miejsc. Sitkówka;

8)     ocieplenie bloku Nr 10;

9)     przekazanie do G.Z.B. dotacji;

10) utrzymanie jednostek OSP;

11) wykup działek pod garaże;

12) utrzymanie budynków Z.U.G. i „Instytutu”;

13) opracowanie geodezyjne i kartograficzne;

14) sprzątanie i wywóz nieczystości z terenu gminy;

15) remont i utrzymanie „Techmatu”;

woda, ścieki, energia „Techmatu”, opinie prawne, udrażnianie kanału, ogłoszenia prasowe.

---

[1] Art. 43 ustawy z dnia 08.03.1990 roku o samorządzie terytorialnym

Ustawa o samorządzie gminnym

Ustawa o samorządzie gminnym postanawia, że projekt budżetu przygotowuje zarząd (art. 52). Projekt ten wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami zarząd przekłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy, a ponadto przesyła projekt regionalnej izbie obrachunkowej celem zaopiniowania. Bez zgody zarządu gminy organ stanowiący (rada) nie może wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej gminy zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetowego.

Do czasu uchwalenia uchwały budżetowej, jednak nie później niż do dnia 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego (art. 123). W przypadku niepodjęcia uchwały budżetowej w powyższym terminie (31 marca) regionalna izba obrachunkowa (organ nadzoru nad samorządami) w terminie do dnia 30 kwietnia roku budżetowego ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych.

Przy opracowywaniu projektu zarząd powinien brać pod uwagę obowiązujące regulacje prawne, potrzeby wyrażane przez mieszkańców, stosowane w danym okresie ceny i inne dane finansowe planowane stawki podatkowe, inne istotne okoliczności.

Projekt powinien być dokumentem przejrzystym, szczegółowym uwzględniającym podział dochodów i wydatków budżetowych na działy, rozdziały i paragrafy.

Uchwalenie budżetu samorządowego należy do wyłącznej właściwości rady gminy. Uchwały budżetowe zapadają zwykłą większością organu stanowiącego, w głosowaniu jawnym.

Uchwała budżetowa powinna być niezwłocznie ogłoszona przez wójta.

Budżety gmin – tworzy się na podstawie istniejącego prawa budżetowego; zostało ono radykalnie zmienione w 1991 roku1.

BUDŻET GMINY – jest planem finansowym obejmującym dochody i wydatki gminy na okres roku kalendarzowego.

            Zarząd gminy przedstawia opracowany plan budżetu na sesji budżetowej Rady Gminy i jest odrzucany lub przyjęty w formie uchwały.

            26.01.2002 roku odbyła się sesja Rady Gminy i dotyczyła opracowania budżetu gminy na rok 2002. Podobnie jak w innych gminach gdzie sesje budżetowe są bardzo napięte również ta sesja należała do burzliwych. Radni nad budżetem gminy dyskutowali ponad 12 godzin. Po ostrych dyskusjach i sporach uchwalono budżet w następujących proporcjach:

1.      Dochody budżetu gminy ustalono w wysokości:

 18.641.505 zł;

2.      Wydatki budżetu gminy ustalono w wysokości:

 18.541.505 zł;

a)     w tym majątkowe (inwestycyjne):

 6.697.327 zł;

b)     dotacje do zakładów budżetowych:

 500.000 zł;

c)     wynagrodzenia:

 5.006.630 zł;

 w tym:

-         wynagrodzenia osobowe:

 4.645.875 zł;

-         pochodne od wynagrodzeń:

 1.036.580 zł;

3.      Nadwyżka dochodów nad wydatkami w kwocie 100.000 zł przeznaczona jest na spłatę pożyczki na budowę kanalizacji sanitarnej w Bolechowicach;

4.      Wyodrębniono wydatki na sfinansowanie zadań zleconych gminie w zakresie administracji rządowej oraz dotacje celowe związane z realizacją tych zadań w kwocie

 651.467 zł;

5.      Ustalono przychody i rozchody zakładów budżetowych w tym:

a)     przychody w wysokości:

 2.620.000 zł;

-         w tym dotacje z budżetu gminy:

 500.000 zł;

b)     rozchody w wysokości:

 2.610.000 zł;

-         w tym wpłata do budżetu gminy;

6.      Ustalono przychody i wydatki na G.F.O. Środowiska

w tym:

            a) przychody w wysokości            -          500.000 zł;

            b) wydatki w wysokości    -          500.000 zł;

7.      Ustalono wydatki na finansowanie wieloletnich programów inwestycyjnych na kwotę:

32.030.000 zł;

8.      Ustalono rezerwę ogólną w wysokości do 1% wydatków budżetowych tj. 185.000 zł;

9.      Przyjęto do realizacji zadania inwestycyjne w wysokości

6.697.327 zł; (rozdział II – punkt 2);

10. Upoważniono Zarząd Gminy do dokonywania przeniesień wydatków między rozdziałami i wszystkimi paragrafami w ramach działu;

11. Ustalono dochody z tytułu zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w wysokości 70.000 i wydatki na realizację zadań określonych w programie „profilaktyka i rozwiązanie problemów alkoholowych” w wysokości 70.000 zł.

NAJWAŻNIEJSZE ŹRÓDŁA DOCHODÓW ZAPROJEKTOWANO OSIĄGNĄĆ Z:

1.      Podatków i opłat lokalnych w tym z:

-         podatku rolnego – 14.000 zł;

-         podatku leśnego – 14.600 zł;

-         podatku od nieruchomości – 8.680.000 zł;

-         podatku od środków transportowych – 200.000 zł;

-         podatku od posiadania psów – 3.000 zł;

-         podatku od spadku i darowizn – 15.000 zł;

-         odsetek od nieterminowych zapłat należności – 15.000 zł;

-         podatku opłaconego w formie karty podatkowej – 25.000 zł;

2.      Opłaty skarbowej – 300.000 zł;

3.      Opłaty eksploatacyjnej – 1.300.000 zł;

4.      Udziałów w podatku dochodowym:

-         od osób fizycznych (Min. Fin.) – 1.434.729 zł;

-         od osób prawnych                    - 450.000 zł;

5.      Dochodów z majątku gminy:

-         wpływy z dzierżaw – 46.000 zł

-         wpływy ze sprzedaży składników majątkowych w tym:

a)   mieszkania 300 x 5.000 = 1.500.000 zł;

b)  garaże w Osiedlu i bloki w Sitkówce:

 130.000 + 125.000 = 255.000 zł;

c)   grunty dla dzierżawców – Wola Murowana:

 85.000 zł;

d)  budynek szkolny w Kowali:

 80.000 zł;

e)   grunty Osiedla pod sklepami – 75.000 zł;

f)    przekształcenie własności – 5.000 zł:

 - opłaty za zarząd, użytkowanie nieruchomości – 30.000 zł;

6.      Dotacji celowych na zadania zlecone:

 651.467 zł;

7.      Subwencji na zadania oświatowe:

 2.876.719 zł;

8.      Subwencji ogólnej podstawowej:

 889 zł;

9.      Subwencji rekompensującej:

 144.681 zł;

10. Odsetek od środków finansowych:

 100.000 zł;

11. Innych (wynajem lokali, opłaty za sprzedaż alkoholu)

 340.420 zł, w tym:

a) OSP Kowala 12 x 550 + (840 x 4 x 9) = 36.840 zł;

b) dochody z przedszkola – 78.000 zł;

-         stała odpłatność – 91.000 zł;

c)   świetlica – 35.280 zł;

d)  szkoła – czynsze – 2.500 zł;

e)   U. Gminy B.S – 25.300 zł;

f)    zezwolenie na sprzedaż alkoholu – 70.000 zł

g)   usługi opiekuńcze – 1.500 zł.

OGÓŁEM DOCHODY - 18.641.505 zł

UCHWALONE WYDATKI W BUDŻECIE GMINY

W 2002 ROKU:

1.	Rolnictwo	250.000 zł;
2.	Transport	1.850.000 zł;
3.	Gospodarka komunalna	1.604.000 zł;
4.	Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne	1.918.400 zł
5.	Oświata i wychowanie	6.884.700 zł;
6.	Kultura i sztuka	110.000 zł;
7.	Ochrona zdrowia	70.000 zł;
8.	Opieka społeczna	859.000 zł;
9.	Kultura fizyczna i sport	500.000 zł
10.	Różna działalność	40.000 zł;
11.	Administracja państwowa i samorządowa	2.510.024 zł;
12.	Bezpieczeństwo publiczne	37.000 zł;
13.	Różne rozliczenia	1.907.511 zł;
14.	Urzędy naczelnych organów władzy, kontroli i sądów	870 zł;

OGÓŁEM WYDATKI 18.541.505 zł

ZADANIA ZLECONE W BUDŻECIE GMINY:

1. Opieka społeczna                                                          - 651.467 zł;

2. Administracja państwowa i samorządowa     - 611.000 zł;

3. Urzędy Naczelnych Organów Władzy                       - 39.597 zł;

4. Kontroli i Sądownictwa                                    - 870 zł;

Z projektu powinien wynikać zakres i rodzaj planowanych zadań inwestycyjnych. Do projektu powinna być dołączona informacja o stanie mienia komunalnego oraz inne materiały, jak: plany finansowe z zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, spółek samorządowych, stan zadłużenia, kalkulacje dotyczące ewentualnych kredytów i pożyczek. Niektóre zagadnienia procedury opracowywania i uchwalania budżetu organ stanowiący może określić w statucie jednostki samorządu terytorialnego.

---

[1] Ustawa z 5 stycznia 1991 roku – prawo budżetowe z późniejszymi zmianami; Dz. U. 1991 r.

Tradycja samorządu terytorialnego

Poniżej wstęp jednej z prac dyplomowych.

Samorząd terytorialny ma w Polsce długotrwałą tradycję. Swoimi korzeniami sięga on bowiem średniowiecza. W nowoczesnej postaci kształtował się on w okresie zaborów, głównie pod wpływem nauki francuskiej i niemieckiej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r., przyjęto rozwiązania samorządowe właściwe dla byłych zaborców. Niemniej jednak Konstytucja marcowa z 1921 r. zapowiadała już w miarę ujednolicony trójstopniowy system samorządu terytorialnego na obszarze całego państwa. Do częściowej realizacji tej zapowiedzi doszło dopiero w 1933 r. na mocy ustawy z dnia 23.03.1933 r., o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego.

            Ówczesny ustawodawca stanął na gruncie dualizmu wykonywania administracji państwowej w terenie. Ustawą tą dokonano istotnego ujednolicenia przepisów o samorządzie. Obok administracji rządowej (wojewodowie i starostowie) powstały terytorialne związki samorządowe, które tworzyła ludność poszczególnych jednostek podziału terytorialnego państwa. Związki te były odrębnymi od państwa osobami prawnymi.

            Program przeobrażeń ustrojowych rozpoczętych w 1989 r. obejmował od początku stworzenie w Polsce autentycznego samorządu terytorialnego. W 1990 r. po 40 latach funkcjonowania terenowych organów władzy i administracji państwowej został przywrócony samorząd terytorialny. Z powstaniem samorządu wiązano wielkie nadzieje. Reaktywowanie samorządu terytorialnego w Polsce stworzyło podstawę do wyposażenia go w instytucjonalne podstawy funkcjonowania. Jedną z podstaw gwarantujących samorządność nowo powołanym gminom stanowią uprawnienia właścicielskie w odniesieniu do mienia komunalnego. Nowo powołany samorząd terytorialny nie stanowił kontynuacji poprzednio obowiązującego systemu rad narodowych ani w sensie organizacyjnym ani majątkowym. Organy rad narodowych były jedynie gestorami mienia państwowego, lecz nie jego właścicielami. Posiadanie majątku komunalnego przez podmioty samorządowe jest konieczne dla wypełnienia przez nie zadań komunalnych.

Majątek komunalny pozwala gminie rozwijać działalność gospodarczą na własną odpowiedzialność, co oznacza, że za zaciągnięte zobowiązania gmina odpowiada swoim majątkiem. Niemniej jednak majątek komunalny nigdy nie zapewnia samorządowi terytorialnemu pełnej samodzielności majątkowej, a korzyści z tego majątku nie są w stanie pokryć wszystkich potrzeb gminy.

Dlatego, aby zapewnić gminom samodzielność gospodarczą muszą istnieć inne źródła dochodów, a wśród nich podatki, opłaty oraz subwencje i dotacje z budżetu państwa. Samodzielność w podejmowaniu decyzji, własny aparat administracyjny i własny majątek to warunki stwarzające społecznościom lokalnym możliwość rozwoju.

Celem pracy jest omówienie realizacji uchwalonego budżetu w 2002 r. w Gminie Sitkówka-Nowiny. Chcąc przedstawić sposób realizacji tego budżetu przez Zarząd Gminy, należy omówić znaczenie i podstawy prawne funkcjonowania samorządu gminnego, dane o tym samorządzie, jego statut i struktury oraz wpływ społeczności gminnej na decyzje organów gminnych. Temu zagadnieniu poświęcony jest rozdział pierwszy. Tematem drugiego rozdziału jest sposób finansowania zadań samorządowych tj. omówienie projektu budżetu i jego uchwalenie, sposobu finansowania zadań własnych, zleconych i komunalnych, omówienie wewnętrznej kontroli wykonywania budżetu, przedstawienie uchwalonych poprawek do zadań budżetowych w trakcie trwania roku budżetowego oraz zmian w jego realizacji. Rozdział trzeci zawiera szczegółowe dane o dochodach i rozchodach w budżecie oraz omówienie trudności w jego realizacji w Gminie Sitkówka-Nowiny. Szczegółowo omówione i przedstawione są dochody własne, subwencje i dotacje zadaniowe, inwestycje i zadania komunalne oraz zadania zlecone.