Zakończenie pracy magisterskiej

Proces budowy społeczeństwa informacyjnego, w którym główną rolę odgrywa obieg informacji napędzany nowymi technikami informacyjno-komunikacyjnymi, bogaty jest w wyzwania. Dotyczą one zarówno państwa jak i nas samych, czyli obywateli. Szeroko pojęta informatyzacja i Internet, będący narzędziem budowania społeczeństwa informacyjnego są przyczyną rewolucji w wielu dziedzinach naszego życia.

Nikogo już dzisiaj nie dziwi, że większość dla nas istotnych spraw (np. bankowość) załatwianych jest drogą elektroniczną. Zinformatyzowane procedury ułatwiają nam życie, oszczędzaj ą czas oraz przyczyniaj ą się do większej przejrzystości i otwartości działań. Są też i negatywne aspekty nowych rozwiązań technicznych, jak chociażby wzrost bezrobocia, wśród ludzi którzy nie potrafią odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Nie mniej jednak z każdą rewolucją wiąże się jakaś strata i zysk.

W XXI wieku obywatel nowoczesnego państwa ma pełne prawo oczekiwać, aby kontakt z urzędami i instytucjami obywał się drogą elektroniczną. Informatyzacja administracji publicznej niesie ze sobą wiele szans. Poprawnie bowiem przeprowadzona przyczyni się do tego, że sektor publiczny stanie się otwarty i przejrzysty, albowiem zarządzanie państwem musi być zrozumiałe i przewidywalne, otwarte na współpracę z obywatelami i kontrolę z ich strony. Z kolei otwartość i przejrzystość sprzyjają przyjaznemu charakterowi. Usługi sektora publicznego winny być zorientowane na obywateli, organizacje i przedsiębiorstwa, a nie na potrzeby biurokracji. Informatyzacja wiąże się wreszcie z większą produktywnością i efektywnością. Zasadą bowiem musi być realizacja usług przy jak najwyższej jakości przy najbardziej efektywnym wykorzystaniu pieniędzy podatników.

Integracja z Unią Europejską stawia przed administracją nowe wyzwania. Coraz częściej gdzie indziej pracujemy, a gdzie indziej mieszkamy. Nasza mobilność też wzrosła. Stad też istotne znaczenie ma możliwość załatwiania spaw niezależnie od tego gdzie jesteśmy. Z pomocą w tym przypadku przychodzi nam elektroniczna administracja, rozumiana jako możliwość załatwiania spraw przez Internet. Standardem w wielu krajach Unii Europejskiej jak i w innych państwach na świecie jest już możliwość załatwienia dowolnej sprawy z urzędem bez wychodzenia z domu, wystarczy bowiem tylko komputer z dostępem do Internetu.

Celem niniejszej pracy było zaprezentowanie takiego właśnie cyfrowego urzędu, jako miejsca spotkań administracji publicznej z obywatelem. Przeprowadzona analiza dotychczasowego dorobku Unii Europejskiej oraz Polski w kwestii budowy społeczeństwa informacyjnego, którego wymiernym rezultatem jest elektroniczna administracja służyła określeniu podstaw funkcjonowania Cyfrowego Urzędu we Wrotach Małopolski. Z kolei analiza podstaw prawnych informatyzacji w Polsce posłużyła jako wskazanie narzędzi wykonawczych do budowy e-administracji.

Czy zatem użyte w pracy stwierdzenie, iż Cyfrowy Urząd we Wrotach Małopolski, spełnia europejskie wymogi budowy eGovernment oraz jest wyrazem najnowszych dążeń Polski w dziedzinie informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne jest słuszne?

Stworzenie elektronicznej administracji jest tylko częścią idei budowy społeczeństwa informacyjnego. W szeregu programów i inicjatyw europejskich podnosi się konieczność dążenia do najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej, bazującej na wiedzy gospodarki świata, zdolnej do proporcjonalnego wzrostu ekonomicznego, oferującej więcej lepszych miejsc pracy oraz większą spójność społeczną (Strategia Lizbońska 2000 r.). Realizacja tych zamierzeń odbywać się ma między innymi poprzez tańszy, szybszy i bezpieczny Internet; inwestowanie w ludzi i umiej ętności oraz pobudzanie wykorzystania Internetu (plan eEurope 2002). Jednym z elementów jest budowa rządu on-line, czyli elektronicznego dostępu do usług publicznych. Plan eEurope 2005 zakładał konieczność posiadania przez Unię Europejską do 2005 r. nowoczesnych usług publicznych - e-administracji. Z kolei program „i2010 - Europejskie Społeczeństwo Informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” ogłoszony 1 czerwca 2005 r. zakłada budowę Planu działania na rzecz elektronicznej administracji oraz strategicznych wytycznych na temat usług publicznych opartych na nowych technikach informacyj no-komunikacyjnych.

W podobnym tonie wypowiadają się polskie dokumenty na rzecz budowy społeczeństwa informacyjnego i e-administarcji. W projekcie „Strategii Rozwoju Kraju 2007 - 2015” czytamy bowiem, że Polska musi rozwijać gospodarkę opartą na wiedzy i szerokim wykorzystaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych we wszystkich dziedzinach, w tym usługach społecznych, dostępnych dla każdego obywatela. Odbywać się to ma między innymi poprzez poprawę jakości usług administracji publicznej dzięki wdrażaniu e-adminstracji. Według strategii elektroniczna administracja będzie systemem o wiele bardziej sprawniejszym, tańszym i efektywniejszym, umożliwiając tym samym obywatelowi pełny dostęp do informacji oraz wpływającym na konkurencyjność kraju.

Wyrazem realizacji inicjatywy Unii Europejskiej „i2010 - Europejskie Społeczeństwo Informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” jest będący w fazie projektowania polski Plan Informatyzacji Państwa 2007 - 2010 stanowiący instrument planowania i koordynowania informatyzacji działalności podmiotów publicznych w zakresie realizowanych przez te podmioty zadań. Zakłada on m.in.. opracowanie i udostępnianie poprzez wskazane podmioty wszystkim zainteresowanym wspólnych standardów i wymiany danych; wprowadzenie zestawu metastandardów danych i dokumentów w obrocie administracyjnym oraz lepsze wykorzystanie infrastruktury technicznej, sieci, zasobów, systemów operacyjnych, oprogramowania, zasobów ludzkich, w celu usprawnienia zarządzania i obsługi klienta.

Cyfrowy Urząd, będący modułem portalu internetowego Wrota Małopolski (www.wrotamalopolski.pl) to pilotażowa próba udostępnienia procedur urzędowych w Internecie. Od początku swojego istnienia stanowi wzorcowy przykład wytycznych rozwoju oraz funkcjonowania elektronicznej administracji. Przyjęte w nim rozwiązania wpisują się oraz są podstawą realizacji takich projektów jak np. e-PUAP, będącego składową programu Wrota Polski, który z kolei jest częścią strategii informatyzacji ePolska. Współpraca podjęta przez Wrota Małopolski oraz e-PUAP ma na celu wypracowanie standardów elektronicznej administracji.

Cyfrowy Urząd we Wrotach Małopolski spełnia również wymogi ustawowe związane z informatyzacją działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Art. 63 § 1 ustawy kodeks postępowania administracyjnego znowelizowany ustawą o informatyzacji działalności podmiotów realizuj ących zadania publiczne zakłada możliwość wnoszenia podań (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) za pomocą poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu.

W przypadku realizacji procedury mającej na celu załatwienie dowolnej sprawy administracyjnej, po wypełnieniu elektronicznego formularza istnieje możliwość podpisania takiego dokumentu bezpiecznym, kwalifikowanym podpisem elektronicznym, spełniającym wymogi ustawy o podpisie elektronicznym.

Z kolei według ustawy o dostępie do informacji publicznej „prawo do informacji” oznacza uprawnienie do uzyskania informacji publicznej, w tym również przez podmiot jej udzielaj ący w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego oraz uprawnienie dostępu do dokumentów urzędowych. W Cyfrowym Urzędzie we Wrotach Małopolski stworzona została możliwość uzyskania informacji o realizowanych procedurach poprzez udostępnienie ich kart ogólnych opisu oraz kart szczegółowych. Co więcej za ważną funkcjonalność Cyfrowego Urzędu uważać można wgląd w każdy etap realizacji sprawy. Każdemu z użytkowników Cyfrowego Urzędu stworzona została możliwość założenia własnego profilu, gdzie zapisywane są wszystkie informacje na temat zrealizowanych bądź realizowanych procedur łączenie ze stanem załatwienia sprawy. Własny profil, dostęp do którego możliwy dopiero po podaniu odpowiedniego loginu oraz hasła, istotny jest z punktu widzenia ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną a w szczególności w kontekście zagadnień ochrony przed zagrożeniami prywatności.

Wreszcie funkcjonowanie Cyfrowego Urzędu we Wrotach Małopolski jest zgodne z ustawą o informatyzacji działalności podmiotów realizuj ących zadania publiczne z dnia 17 lutego 2006 r.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż Cyfrowy Urząd we Wrotach Małopolski bezsprzecznie wyraża najnowsze dążenia Polski do budowy społeczeństwa   informacyjnego,  wykorzystującego najnowsze techniki-informacyjno komunikacyjne. Świadczy o tym również wciąż rosnąca liczba odwiedzin na stronach, która obecnie (dane liczbowe z sierpnia 2006 roku) wynosi ponad 10 tysięcy miesięcznie. Użytkownicy portalu chętnie korzystają z opisów realizacji interesujących ich spraw, pobieraj ą druki wniosków i realizuj ą sprawy (w 2005 roku zrealizowanych było ponad 150 spraw) dzięki udostępnionym mechanizmom.

Projekt Cyfrowy Urząd we Wrotach Małopolski cieszy się również dużym zainteresowaniem podmiotów wyrażających chęć udostępniania swoich elektronicznych procedur poprzez Internet. Obecnie w 56 urzędach, współpracujących z Cyfrowym Urzędem istnieje możliwość załatwienia więcej niż jednej sprawy drogą elektroniczną, a 280 urzędów wykorzystuje co najmniej jedną procedurę on-line - „sprawdzanie stanu sprawy publicznej”.

Przyszłość Cyfrowego Urzędu we Wrotach Małopolski wiąże się ze zwiększaniem ilości procedur administracyjnych oraz standaryzacją usług. Istotna będzie również integracja z innymi systemami ogólnopolskimi. Założenia jakie powstaną podczas współpracy Wrót Małopolski oraz e-PUAPEM stanowić będą wytyczne realizacji projektów regionalnych budowy elektronicznej administracji.