Utrata mandatu radnego w związku ze zmianami w podziale terytorialnym państwa

Zmiany w podziale terytorialnym państwa silą rzeczy musialy mieć wpływ na status prawny radnych w toku ich kadencji. Ta nadzwyczajna sytuacja została uregulowana przez ustawodawcę odrębnie, w Rozdziale 40 działu Działu VI Ordynacji wyborczej. I tak, zgodnie z art. 197 z mocy samego prawa uległy rozwiązaniu te rady, które funkcjonowały w jednostkach samorządowych z których wyłonione zostały nowe, liczniejsze jednostki.  Mandat radnego wygasał z mocy prawa również w sytuacjach gdy:

1)     z jednostki samorządu terytorialnego został wyłączony obszar stanowiący okręg wyborczy (lub tylko część okręgu wyborczego) dla wyboru danej rady i został on włączony do sąsiedniej jednostki, natomiast radny nie spełniał warunku stałego zamieszkania w tym okręgu i nie był w nim wybrany,

2)     jednostka samorządu terytorialnego została włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej połączone zostały w nową jednostkę,

Wygaśnięcie mandatu radnego z tych przyczyn nastąpiło w dniu wejścia w życie zmiany w podziale terytorialnym państwa. Wygaśnięcie mandatu stwierdzała  właściwa rada, w drodze uchwały, podjętej w ciągu trzech miesięcy od wystąpienia przyczyn wygaśnięcia mandatu.

***

Wygaśnięcie mandatu radnego we wszystkich przypadkach określonych w art. 190 ust. 1 Ordynacji wyborczej stwierdza rada gminy w drodze uchwały, najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia (art. 190 ust. 2 Ordynacji). Jeżeli jednak mandat miałby wygasnąć z powodu: odmowy złożenia ślubowania, pisemnego zrzeczenia się mandatu albo utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów, rada gminy - przed podjęciem uchwały o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu - powinna umożliwić radnemu złożenie wyjaśnień.

Uchwałę o wygaśnięciu mandatu doręcza się niezwłocznie zainteresowanemu i przesyła wojewodzie oraz wojewódzkiemu komisarzowi wyborczemu. Tylko wówczas, gdy rada gminy podjęła uchwałę o wygaśnięciu mandatu z powodu utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyrobów, radny ma prawo odwołać się, w terminie 7 dni od doręczenia mu tej uchwały, do właściwego sądu okręgowego.

W tym przypadku mandat radnego nie wygasa (tak jak w pozostałych omówionych przypadkach) z dniem podjęcia uchwały przez radę gminy, ale z dniem wydania przez sąd orzeczenia oddalającego odwołanie. Mandat nie wygaśnie, jeżeli sąd uwzględni odwołanie radnego.

Inny charakter ma utrata mandatu w okolicznościach związanych z wykonywaniem przez radnego pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskał mandat, oraz wykonywaniem funkcji kierownika w jednostce organizacyjnej tej gminy.

Zagadnienia te, związane z odpowiedzialnością radnego w ramach przepisów antykorupcyjnych omawiam w następnym rozdziale pracy.